वृषलीपतित्वदोष परिहारार्थं कुष्मांड होमः-
#पितुर्गेहे_तु_या_कन्या_रजः_पश्यत्यसंस्कृता || #सा_कन्या_वृषली_ज्ञेया_तत्पतिर्वृषलीपतिः ||हारीतः||
जो कन्या पिताके घर अपना रजोदर्शन करतीं है,वह वृषलीवत् होती है,और उसका पति भी वृषलीपति कहलाता है.
#यस्तां_समुद्वेत्कन्यां_ब्राह्मणो_ज्ञानदुर्बलः | #अश्राद्धेयमपांक्तेयं_तं_विद्याद्वृषलीपतिम् ||देवल-अत्रि-कश्यपाः||
जो ब्राह्मण अज्ञानी होकर उस कन्याको विवाहता है वह श्राद्धकर्म से रहित वृषलीपति तथा पंक्तिबाह्य होता है..
जो कन्या पिताके घर अपना रजोदर्शन करतीं है,वह वृषलीवत् होती है,और उसका पति भी वृषलीपति कहलाता है.
#यस्तां_समुद्वेत्कन्यां_ब्राह्मणो_ज्ञानदुर्बलः | #अश्राद्धेयमपांक्तेयं_तं_विद्याद्वृषलीपतिम् ||देवल-अत्रि-कश्यपाः||
जो ब्राह्मण अज्ञानी होकर उस कन्याको विवाहता है वह श्राद्धकर्म से रहित वृषलीपति तथा पंक्तिबाह्य होता है..
#शुद्धिं_च_कारयित्वा_तामुदहेदानृशस्यधीः || #ऋतुसंख्या_गाः_शक्तः_कन्यापिता_यदि| #दातव्यैकापि_निःस्वेन_दाने_तस्या_यथाविधि ||
#तामुद्वहन्वरश्चापि_कूष्माण्डैर्जुहुयाद्विजः ||आश्वालायन||
#तामुद्वहन्वरश्चापि_कूष्माण्डैर्जुहुयाद्विजः ||आश्वालायन||
प्रायश्चित्त(कूष्मांडहोम)से शुद्धि कर के उस कन्या के साथ विवाह करें. और पिता विवाहके समय जितने उस कन्याके ऋतुधर्म-मास हुये हों उतनी गौओं का दानसंकल्प करै अथवा अशक्ति में एक गौदान का संकल्प कर विधिवत् गौदान करै.अथवा प्रत्याम्नाय-निष्क्रयी दे. ऐसी रजोदर्शन से रहित(“यावदार्तवदर्शनात्”--- जबतक रजोदर्शन रहै तबतकके चारदिनोंबाद या अधिक)से शुद्धा कन्याके साथ विवाह करनेवाले द्विजको भी कूष्मांडी ऋचा से विशेष प्रायश्चित्त होम करना चाहिये.
=========================
#कुष्माण्ड_होम_प्रायश्चित्त -
आचम्य प्राणानायम्य | देशकालौ संकीर्त्य_ अनया ऋतुमत्या वृषलीत्वदोषयुक्तया सह (करिष्यमाण) मम विवाहेन(मत्कतृक-विवाहेन) जनिष्यमाण वृषलीपतित्व दोषनिवृत्यर्थं कुष्माण्ड संज्ञकैर्मन्त्रैः प्रायश्चित्त होमं करिष्ये...
#अथवा_कुंभविवाहे- #आचार्यः- देशकालौ संकीर्त्य_अनया ऋतुमत्या वृषलीत्वदोषयुक्तया सह करिष्यमाण कुंभविवाहेन जनिष्यमाण वृषलीपतित्व दोषनिवृत्तये कुष्माण्ड संज्ञकैर्मन्त्रैः प्रायश्चित्त होमं करिष्ये...
स्थंडिले पञ्चभूसंस्कार पूर्वकमग्निं संस्थाप्य | ब्रह्मासनादि(चरुवर्ज) आज्यभागान्तं कुशकण्डिकां समाप्य || वीट् नामाग्नये नमः इत्यग्निं सम्पूज्य | आज्येन- #ॐ_जद्देवा_देवहेडनं_देवासश्चकृेमा_वयम् | #अग्निर्मातस्मादेन_सो_विश्वान्मुञ्चन्त्व_गूँ_हसः_स्वाहा - इदं अग्नये न मम || #ॐजदिदिवा_जदि_नक्तमेना_गुं_सि_चकृेमा_वयम् | #वायुर्मातस्मादेनसो_विश्वान्_मुञ्चन्त्व_गूँ_हसः_स्वाहा - इदं वायवे न मम || #ॐजदि_जाग्रद्यदि_स्वप्नऽएना_गुँ_सि_चकृेमा_वयम् | #सूर्ज्जो_मा_तस्मादेनसो_विश्वान्मुञ्चन्त्व_गूँ_हसः_स्वाहा - इदं सूर्य्याय न मम || भूराद्यानवाहुतयः || स्विष्टकृतम् | संस्रवप्राशनादि प्रणिता विमोकान्तम् | अनेन कुष्माण्ड संज्ञकैर्मन्त्रैः प्रायश्चित्त होम कर्मणा परमेश्वरः प्रीयताम् | तेन वृषलीपतित्व दोषनिवृत्तिरस्तु ||
=========================
#कुष्माण्ड_होम_प्रायश्चित्त -
आचम्य प्राणानायम्य | देशकालौ संकीर्त्य_ अनया ऋतुमत्या वृषलीत्वदोषयुक्तया सह (करिष्यमाण) मम विवाहेन(मत्कतृक-विवाहेन) जनिष्यमाण वृषलीपतित्व दोषनिवृत्यर्थं कुष्माण्ड संज्ञकैर्मन्त्रैः प्रायश्चित्त होमं करिष्ये...
#अथवा_कुंभविवाहे- #आचार्यः- देशकालौ संकीर्त्य_अनया ऋतुमत्या वृषलीत्वदोषयुक्तया सह करिष्यमाण कुंभविवाहेन जनिष्यमाण वृषलीपतित्व दोषनिवृत्तये कुष्माण्ड संज्ञकैर्मन्त्रैः प्रायश्चित्त होमं करिष्ये...
स्थंडिले पञ्चभूसंस्कार पूर्वकमग्निं संस्थाप्य | ब्रह्मासनादि(चरुवर्ज) आज्यभागान्तं कुशकण्डिकां समाप्य || वीट् नामाग्नये नमः इत्यग्निं सम्पूज्य | आज्येन- #ॐ_जद्देवा_देवहेडनं_देवासश्चकृेमा_वयम् | #अग्निर्मातस्मादेन_सो_विश्वान्मुञ्चन्त्व_गूँ_हसः_स्वाहा - इदं अग्नये न मम || #ॐजदिदिवा_जदि_नक्तमेना_गुं_सि_चकृेमा_वयम् | #वायुर्मातस्मादेनसो_विश्वान्_मुञ्चन्त्व_गूँ_हसः_स्वाहा - इदं वायवे न मम || #ॐजदि_जाग्रद्यदि_स्वप्नऽएना_गुँ_सि_चकृेमा_वयम् | #सूर्ज्जो_मा_तस्मादेनसो_विश्वान्मुञ्चन्त्व_गूँ_हसः_स्वाहा - इदं सूर्य्याय न मम || भूराद्यानवाहुतयः || स्विष्टकृतम् | संस्रवप्राशनादि प्रणिता विमोकान्तम् | अनेन कुष्माण्ड संज्ञकैर्मन्त्रैः प्रायश्चित्त होम कर्मणा परमेश्वरः प्रीयताम् | तेन वृषलीपतित्व दोषनिवृत्तिरस्तु ||
ॐस्वस्ति|| पु ह शास्त्री.उमरेठ ||
टिप्पणियाँ
एक टिप्पणी भेजें